18 december 2021
Door Marthe Egberts (postdoctoraal onderzoeker en orthopedagoog bij het Ingeborg Douwes Centrum)
Diagnostiek en behandeling van psychotrauma vraagt om specifieke expertise. Om die deskundigheid te garanderen biedt de NtVP de certificering tot psychotraumatherapeut. Wie zijn de professionals die deze certificering hebben? In deze rubriek komen zij aan het woord, geven hun blik op hun werkveld en hun visie op de certificering tot psychotraumatherapeut. Voor deze nieuwsbrief spraken wij met Wendy Weijts.
Wendy Weijts is klinisch psycholoog en psychotherapeut en sinds begin 2020 geregistreerd psychotraumatherapeut. Ze werkte 12 jaar op de psychiatrische crisisafdeling van de Penitentiaire Inrichting Over-Amstel in Amsterdam, ook wel Bijlmerbajes genoemd. Vanuit deze functie werkte zij ook mee aan internationale projecten gericht op de forensische psychiatrie. Toen de Bijlmerbajes sloot, startte zij haar opleiding tot klinisch psycholoog bij GGZ Noord-Holland-Noord, waar zij momenteel nog steeds werkzaam is in de divisie persoonlijkheidsstoornissen en trauma. Daarnaast is Wendy als docent verbonden aan de opleiding tot GZ-psycholoog bij de RINO en maakt ze deel uit van de ARQ IVP Freelance pool, vanuit waar groepsopvang op locatie wordt verzorgd na ingrijpende gebeurtenissen. Vorig jaar kwam zij op het EMDR-congres de organisatie WereldPsychologen tegen, waar ze zich bij heeft aangesloten.
Kan je wat meer vertellen over de organisatie WereldPsychologen?
WereldPsychologen is in 2019 opgericht door drie psychologen die op Lesbos waren geweest en zich daarna hebben verenigd in een stichting. De stichting bestaat uit alleen maar vrijwilligers, waarvan ongeveer 15 psychologen in Nederland. We proberen met verschillende projecten psychosociale ondersteuning te bieden aan mensen in noodsituaties over de hele wereld, waaronder aan hulpverleners. WereldPsychologen is een stichting in ontwikkeling, nieuwe vrijwilligers zijn welkom.
Het belangrijkste werk dat we doen richt zich op Lesbos. Momenteel werken we samen met Fenix Humanitarian Legal Aid. Dat is een niet-gouvernementele organisatie (ngo), bestaande uit advocaten die vluchtelingen helpen met de asielprocedure. Zij werken op Lesbos en krijgen natuurlijk veel ingrijpende verhalen te horen, die hen ook raken. Daarom zijn alle advocaten gekoppeld aan één van de psychologen, met wie er online contact is, bijvoorbeeld via Skype. De intensiteit of frequentie van het contact hangt af van de behoefte van de advocaat.
Hebben jullie ook contact met de vluchtelingen zelf?
Weinig. Het is heel lastig om vluchtelingen die op Lesbos verblijven te behandelen, dat is volgens Europese regelgeving niet toegestaan. Hierdoor is het feitelijk niet te organiseren, ook niet ter plekke. Toen we op Lesbos waren lukte dat niet, omdat het vluchtelingenkamp niet meer open is, maar inmiddels meer op een gevangenis lijkt. Vluchtelingen mogen drie uur per week buiten het kamp zijn. Drie uur waarin ze van alles moeten doen, zoals boodschappen, afspraken met advocaten, en medische checks. Er is echt sprake van een ontmoedigingsbeleid. Ook voor ngo’s, voor wie de toegang tot vluchtelingen wordt beperkt. Het is een heel ingewikkelde situatie.
Toen ik een paar weken geleden op Lesbos was besefte ik pas echt hoe complex migratie is.
Is dat ook wat de advocaten die jullie ondersteunen aangeven? Welke verhalen hoor je van hen?
In het begin hadden ze voldoende tijd om de asielaanvraag te doen. Maar inmiddels moet de aanvraag na aankomst op Lesbos binnen 5 dagen worden ingeleverd en volgt de uitslag binnen tweeënhalve week. De advocaten willen het goed doen, maar dat valt niet mee. Dat komt door een gebrek aan tijd, de wisselingen in procedures, maar ook doordat de vluchtelingen net een heel stressvolle reis achter de rug hebben. Dat maakt het heel stressvol. De advocaten voelen de wanhoop en machteloosheid. In het kamp zijn er veel vluchtelingen die somber zijn, de hele dag in bed liggen, waarbij ook automutilatie voorkomt. Het is voor de advocaten moeilijk om deze mensen in nood te ondersteunen en te motiveren.
Waar richt jouw hulp zich op?
Ik kijk veel naar de balans tussen draaglast en draagkracht en bespreek de ingewikkelde emoties van machteloosheid en uitzichtloosheid.
Het zijn vaak jonge, net afgestudeerde advocaten, die de ingrijpende verhalen van vluchtelingen horen. Al die persoonlijke drama’s… Die werken soms ook als een trigger voor herinneringen aan gebeurtenissen uit hun eigen leven.
Daar probeer ik ook rekening mee te houden. Het belangrijkste voor de advocaten is dat zij overeind blijven. Toen ik daar een paar weken geleden was hebben we bijvoorbeeld een training gegeven over trauma en zelfzorg.
Waarom ben je bij deze organisatie aangesloten?
Ik zie dat we in Nederland veel hoogopgeleide professionals hebben en dat zorg voor iedereen toegankelijk is. Als alle psychologen in Nederland vrijwilligerswerk zouden doen, zouden we veel kunnen betekenen. We hebben ook een enorme sprong gemaakt in het online werken, dat helpt. Voor mij is het een kleine moeite om dit bij te dragen. En op persoonlijk vlak is het ook inspirerend om buiten mijn eigen spreekkamer te werken. Vanuit de forensische psychiatrie was ik gewend om ook internationale projecten te doen en dat miste ik de afgelopen jaren. Ik had behoefte om dat weer te doen, maar dan met een specifieke psychologische behandelfocus.
Wat is voor jou de meerwaarde van een registratie tot psychotraumatherapeut NtVP?
Het geeft voor mezelf de erkenning dat ik meerdere technieken beheers. In mijn dagelijkse werk in de GGZ gebruik ik bijvoorbeeld Imaginaire Rescripting, EMDR en Narrative Exposure Therapie. Delen hiervan zet ik ook in bij mijn online werk voor WereldPsychologen. Traumabehandeling is zo’n belangrijke behandeling, dat het ook belangrijk is dat er een kwaliteitsstatuut voor is. De NtVP biedt een mooi kennisplatform, bijvoorbeeld via de website.
De vereniging richt zich echt op kwaliteit, is collegiaal en ook de link naar internationaal beschikbare kennis over trauma vind ik belangrijk.
Hoe verwerk je zelf wat je hoort (en ziet)? Heb je tips voor andere therapeuten?
Intervisie is voor mij heel belangrijk om mijn verhaal te kunnen doen, dat doen we bij WereldPsychologen ook. Ook mijn eigen zegeningen tellen helpt me. Ik realiseer me hoeveel ellende er in de wereld is en hoeveel geluk wij hebben. Ik kan wel het verdriet van anderen voelen, maar als ik dan terugga naar mezelf voel ik ook dankbaarheid. Het is ook dankbaar werk, omdat het voor mij een kleine moeite is om deze hulp te bieden.
Website WereldPsychologen: www.wereldpsychologen.nl
