Cultuur georiënteerde traumabehandeling: Het verhaal van Aram Hasan

Waardoor werd je interesse in de transculturele psychiatrie gewekt?

Mijn interesse in transculturele psychiatrie werd gewekt door mijn betrokkenheid bij de psychiatrieafdeling en het secretariaat van transculturele psychiatrie binnen de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) tijdens het afronden van mijn studie. Ik werd uitgenodigd om lezingen te geven aan AIOS-psychiaters en kreeg regelmatig verzoeken van zowel nationale als internationale instellingen. Daarnaast ben ik geïnterviewd en heb ik artikelen geschreven. Echter, de belangrijkste reden voor mijn interesse is mijn achtergrond en de verschillende culturen die ik van dichtbij heb leren kennen. Het feit dat ik vloeiend vijf verschillende talen spreek, heeft mij geholpen om mijn kennis effectief over te dragen.

Met wat voor typen psychotrauma heb je te maken in jouw werk bij CoTeam GGZ en welke behandelingen bieden jullie?

Bij de start van CoTeam lag onze focus op de behandeling van patiënten met trauma's en chronische psychiatrische aandoeningen. Langzamerhand hebben we onze zorg uitgebreid, met name met groepstherapieën. Helaas hebben we geen ondersteuning of financiering ontvangen, vooral tijdens de COVID-periode. Onze fysieke locatie moest tijdelijk sluiten, maar we zijn nu online gegaan. Het is echter niet mogelijk om online zorg te bieden aan een groot deel van onze patiënten vanwege problemen met de contracten met zorgverzekeraars. Desondanks zijn we doorgegaan met ons interventie- en preventieprogramma “oriëntatie motivatie en betere toekomst”, het geven van educatie en trainingen, en het voeren van campagnes in samenwerking met andere organisaties, zoals het CoTeam Academie.

Waarin zit volgens jou het verschil bij een goede cultuur georiënteerde traumabehandeling? 

Cultureel georiënteerde traumabehandeling is gebaseerd op de grondige analyse van de problemen en klachten van de patiënten, evenals een diepgaand begrip van de onderliggende achtergronden van de aandoening en het lijden.

Deze benadering omvat drie essentiële aspecten: het persoonlijke, het professionele en het contextuele. In de zorgverlening is het van cruciaal belang dat we nauwlettend kijken, ons oriënteren, begrijpen en zorg op maat bieden aan de specifieke behoeften van de individuele patiënt. Op persoonlijk niveau vereist dit een diepgaande kennis van de unieke geschiedenis en ervaringen van de patiënt. Professioneel gezien impliceert het een hoog niveau van klinische deskundigheid om de symptomen te interpreteren en passende behandelingsmethoden te selecteren. Op contextueel niveau moeten de bredere omgevingsfactoren, zoals sociale omstandigheden en culturele achtergronden, worden geïntegreerd in het behandelingsproces. De benadering van traumabehandeling mag nooit gestandaardiseerd zijn; het moet begrijpelijk, haalbaar en op maat gemaakt zijn voor elke individuele patiënt. Het is essentieel dat de zorg die wordt geboden niet alleen effectief is, maar ook ethisch en cultureel gevoelig. Alleen dan kunnen we een impactvolle traumabehandeling bieden die recht doet aan de complexiteit van de individuele ervaringen en de variëteit aan achtergronden die het traumalijden kunnen beïnvloeden.

Je bent mede-eigenaar van Psychiaters Zonder Grenzen. Kun je daar wat meer over vertellen?

Samen met drie collega’s heb ik meer dan 10 jaar geleden Psychiaters Zonder Grenzen opgericht. Onze focus lag op het verzorgen van trainingen en hulpverlening in het Midden-Oosten, met name in Turkije, Irak en Syrië. We waren zowel nationaal als internationaal actief en hebben ons ingezet om psychiatrie toegankelijk te maken in deze regio's. Eén van onze laatste initiatieven was het organiseren van de eerste traumaconferentie in Noord-Irak in 2018. Echter, we werden geconfronteerd met een uitdaging toen we een e-mail ontvingen van Artsen Zonder Grenzen met het verzoek om onze naam te wijzigen. Artsen Zonder Grenzen gaf aan dat de naam verwarring kon veroorzaken bij donaties, en daarom hebben we helaas de naam Psychiaters Zonder Grenzen moeten opheffen en aanpassen.

Ondanks deze uitdagingen hebben we ons blijven inzetten voor het bieden van psychische hulp in diverse gebieden en blijven we streven naar het verbeteren van de geestelijke gezondheid in deze regio's.

Naast je werk als therapeut geef je ook verschillende cursussen op het gebied van cultuur georiënteerde traumabehandeling. Wat spreekt je hier zo in aan?

Het geven van lessen, trainingen, en het delen van kennis is mijn passie. Gedurende de jaren heb ik diverse lessen verzorgd aan verschillende universiteiten in Europa en het Midden-Oosten. Daarnaast heb ik trainingen gegeven, met name aan psychologen, psychiaters, en sociaal werkers. Waar ik werk, of lesgeef, zie ik dat er nog veel gedaan kan worden en dat er veel te leren valt, met name op het gebied van het doorbreken van taboes en het verminderen van stigma's. Ook op het gebied van het verbeteren van benaderingen bij getraumatiseerde cliënten met verschillende achtergronden blijft het een uitdaging om de beste zorg te bieden. Het is opmerkelijk hoe meer ik lesgeef, trainingen geef en nieuwe mensen ontmoet, hoe meer ik besef dat er nog zoveel te leren valt. Dit proces van voortdurende interactie en uitwisseling van kennis maakt het leerproces dynamisch en voortdurend evoluerend.

Wat is voor jou de meerwaarde van een registratie tot psychotraumatherapeut NtVP?

Het gestructureerd en georganiseerd aanpakken van discussies over obstakels in de zorg, evenals het opstellen en aanpassen van protocollen, met name binnen deze bestuursgroep, heeft mij geholpen om een beter inzicht te krijgen en effectievere strategieën te ontwikkelen voor verschillende onderwerpen.

Waar zou je je in toekomstig klinisch werk nog op willen richten?

Educatief gezien richt ik me nog steeds op Nederlandse nieuwkomers, maar op het klinische vlak ligt mijn focus meer op het Midden-Oosten. Momenteel werk ik als consultant bij het Amerikaanse Center. International geef trainingen op het gebied van trauma en cultuur aan universiteiten in het Midden-Oosten en ik geef lessen aan universiteiten, onder andere bij de United Arab Emirates University en Rojava Unversity. Klinisch gezien, blijf ik betrokken bij mijn cliënten, ongeacht waar ze oorspronkelijk vandaan komen, en kan ik zorg ter plaatse bieden. Mijn droom is om mijn eigen psychologisch-psychiatrisch centrum op te richten in mijn stad.

Wat zijn do’s en dont’s in het behandelen van psychotrauma bij mensen met een niet-westerse achtergrond? Heb je tips voor andere therapeuten?

Zoals we weten, is het belangrijk dat de patiënt zich veilig voelt voor de behandeling van trauma. Dit geldt ook voor cliënten met andere achtergronden.

Het is cruciaal dat de therapeut het vertrouwen van de cliënt wint en serieus neemt. Het is van groot belang dat de therapeut open is en duidelijk vraagt naar de achtergrond van de cliënt en de aard van de problematiek.

Als de therapeut iets niet begrijpt over de achtergrond van de cliënt of de aard van het probleem, is het essentieel dat hij/zij hier openlijk naar vraagt en mogelijk andere professionals hierbij betrekt. Passief blijven of niets doen helpt niet. Het is van groot belang om continu inspanningen te blijven leveren om de cliënt te helpen, niet pappen en nat houden. Het is belangrijk om proactief en betrokken te blijven, actief te luisteren naar de behoeften van de cliënt en indien nodig aanvullende hulpbronnen of specialisten in te schakelen.