1 juni 2024
Door Bibi Schut (Onderzoeker bij Amsterdam UMC)
Diagnostiek en behandeling van psychotrauma vraagt om specifieke expertise. Om die deskundigheid te garanderen, biedt de NtVP de certificering tot psychotraumatherapeut. Wie zijn de professionals die deze certificering hebben? In deze rubriek komen zij aan het woord, geven hun blik op hun werkveld en hun visie op de certificering tot psychotraumatherapeut. Voor deze nieuwsbrief spraken wij met Karin Tesink-Jonker.
Karin is GZ-psycholoog en psychotherapeut bij Huijs GGZ, locatie Tilburg. Na een lange tijd werkzaam te zijn geweest in de forensische sector, waaronder de jeugdgevangenis, is Karin overstapt naar de reguliere psychiatrie en de politie polikliniek bij Huijs GGZ. Karin is gespecialiseerd in de behandeling van agressieproblematiek, persoonlijkheidsproblematiek en psychotrauma. Ze past daarvoor diverse behandelmethoden toe, waaronder EMDR, schematherapie, exposure en sensomotorische therapie. Sinds begin dit jaar is zij gecertificeerd als psychotraumatherapeut bij NtVP.
Wat heeft ooit je interesse in de zorg en specifiek het psychotrauma gewekt?
Ik ben opgegroeid in een gezin waar ook pleegkinderen opgevangen werden. Zo kwam ik van jongs af aan in aanraking met hulpverleners en heb ik kunnen zien wat in de hulpverlening goed gaat, maar ook wat soms mis kan gaan. Ik heb toen meegekregen wat nare ervaringen met mensen kunnen doen, in dit geval mijn pleegbroers en -zussen. Vanaf mijn jeugd is dus eigenlijk een interesse in de psychologie en specifiek het psychotrauma ontstaan, die verder is ontwikkeld toen ik aan het werk ging. Ik ben mijn carrière begonnen in de forensische sector, waar ik veel zag van wat mensen meegemaakt hebben en wat voor effect dit kan hebben op hun gedrag, met name de agressieve kanten van dit gedrag.
Hoe ging je destijds om met de agressieve kanten van het gedrag?
Ik ben vanaf het begin van mijn carrière heel erg zoekende geweest naar hoe ik in behandelzin het beste op agressief gedrag kon aansluiten, zodat cliënten uiteindelijk minder last zouden krijgen van nare ervaringen en zo ook hun gedrag uiteindelijk konden veranderen. Toen ik begon met werken was daar nog veel minder informatie over bekend dan nu. Ik ben begonnen met een EMDR-cursus en ben vrij snel daarna ook met schematherapie in aanraking gekomen, waaronder imaginaire rescripting, wat ik jarenlang met succes heb gecombineerd.
Een jaar of twee geleden kwam ik in aanraking met het idee van de politie polikliniek, toen ik nog in de forensische sector werkzaam was. Ik heb destijds altijd gezegd: “die combinatie van de forensische kant en de politie kant gaat werkt niet werken”.
Wat maakte dat die combinatie niet zou werken?
Het leek mij heel ingewikkeld om aan de ene kant aan de dader kant te werken, en aan de andere kant aan de slachtofferkant. Daarnaast waren er een aantal punten waar ik het binnen de organisatie van de forensische sector niet mee eens was. Toen ben ik overgestapt naar de reguliere psychiatrie en politiepolikliniek. Nu ik daar werk heb ik nog steeds het idee dat ik een belangrijke bijdrage lever aan het verbeteren van de maatschappij. En het is beide natuurlijk heel erg trauma gerelateerd.
Hoe verschilt de dader- van de slachtofferkant?
Eigenlijk vallen de verschillen wel mee, maar met name de uitingsvorm van het trauma is anders. In de forensische sector zit de uitingsvorm veel vaker in fysieke agressie, terwijl dit bij de reguliere psychiatrie vaak naar binnen gericht is. Aan de oorzaken van het trauma verandert in de basis niet zoveel. Daarbij, als je in de forensische sector de mens achter het gedrag kunt zien, wordt het veel minder ingewikkeld om met deze cliënten te werken en daar ook veel empathie en compassie voor te voelen. Het is wel zo dat ik in de forensische sector soms meer voorbereiding trof en meer risicoanalyse deed. Zo begon ik vaker met het creëren van een band en op die manier veiligheid voor de cliënt, als ook voor mij in de kamer. Ik ben in een eerdere casus bijvoorbeeld begonnen met schematherapie, terwijl er normaliter begonnen wordt met EMDR of traumaverwerkingstechnieken, omdat het wantrouwen van de cliënt zo groot was dat hij totaal niet open stond voor traumaverwerking. Juist toen ik de ruimte innam om eerst een band op te bouwen en hem in te laten inzien wat allemaal traumagerelateerd was, kon ik aan de slag gaan met traumabehandeling. Daarbij zie je in de forensische sector dat cliënten soms met veel diffusere problematiek binnenkomen en daardoor minder gemotiveerd zijn om überhaupt met behandeling te starten. Hierdoor ben je eerst meer tijd kwijt aan de basale motivering voor behandeling. Toen ik ambulant werkte, was ik ook wel wat voorzichtiger en startte ik soms met een voortraject voor agressieregulatie. Misschien onterecht, met de kennis die er de afgelopen jaren bij is gekomen, maar ik wilde zeker weten dat de behandeling niet tot een nieuw delict zou leiden. En ik vind het toch ook belangrijk om naast de richtlijn op mijn gevoel te vertrouwen.
Welke typen behandelingen pas je, naast schematherapie en EMDR, vaak toe bij psychotrauma?
Ik werk in de basis veel met EMDR en ImRS, maar daar waar nodig ook met Imaginaire Exposure of Exposure in Vivo, en voor de politie polikliniek met de BEPP. Ik combineer de behandeling tegenwoordig ook met lichaamsgerichte technieken vanuit de sensomotorische psychotherapie. Ik heb ervaren dat lichaamsgerichte technieken juist heel goed werken om de spanning af te kunnen laten vloeien. Als cliënten deze technieken zelf meer gaan beheersen, kan het de paniek al veel verminderen. Maar ik probeer in eerste instantie met de richtlijn technieken te werken, en als ik merk dat daar dingen niet in lukken, dan ga ik andere dingen proberen. Ik bespreek vaak met cliënten welke opties er zijn qua traumaverwerking en dan kijk ik welke voorkeuren de cliënt heeft. Ik zie regelmatig cliënten die bijvoorbeeld al minder fijne ervaringen hebben gehad met EMDR. Dan ben ik niet degene die zegt: “We moeten per se EMDR doen”.
Wat spreekt je, naast de maatschappelijke bijdrage, aan aan het werken met de politie polikliniek?
Ik vind het een heel naar idee dat mensen in hun werk getraumatiseerd kunnen raken. Als ik iets kan bijdragen om mensen dan weer zo snel mogelijk klachtvermindering te bieden, zodat ze uiteindelijk weer hun werk op kunnen pakken, vind ik dat heel prettig. Op heel persoonlijk vlak heb ik een man die bij de brandweer werkt, dus ik zie al jaren wat voor impact het werken binnen een uniform beroep kan hebben. En als ik daar iets aan kan bijdragen, dan vind ik dat iets heel moois.
Zijn er nog dingen die je andere therapeuten zou willen meegeven bij het werken met complexere gevallen van psychotrauma?
Wees niet te bang om traumabehandeling te doen. Ik vind het echt een meerwaarde om meerdere technieken in te kunnen zetten, maar ook om cliënten daarin een keuze te geven. Om samen met een cliënt te kijken wat het meest passend is en waar de cliënt zich het prettigst bij voelt, gegeven wat de best werkzame methodes zijn.
Wat helpt jou om los te kunnen laten wat je in de behandelkamer hebt gezien?
Ik vind het heel prettig om daarover met collega's te kunnen sparren. Niet alleen als iets slecht is verlopen, maar juist ook als iets goed is verlopen. Ik vind het fijn om feedback te krijgen en het gewoon even van je af te kunnen praten. En daarnaast vind ik het zelf prettig om soms in de auto terug naar huis klassieke muziek te luisteren, een eind gaan wandelen. Dat soort dingen om mezelf weer even te reguleren. Ik vind het daarom ook helemaal niet erg dat ik een stukje weg woon van mijn werk.
Je bent geregistreerd als psychotraumatherapeut bij de NtVP. Wat is voor jou de meerwaarde hiervan?
Ik ben inderdaad geregistreerd bij de breed georiënteerde NtVP, maar bijvoorbeeld niet bij verenigingen die gericht zijn op specifieke psychotrauma behandelingen, zoals de Vereniging EMDR. Ik heb in de loop der jaren heel veel met trauma gedaan en dacht: “dit is echt waar ik mijn werk veel op richt en wat ik belangrijk vind om te doen”.
Ik vind het belangrijk om me in psychotrauma te verdiepen en ermee bezig te zijn, maar ook om dat kenbaar te maken aan anderen. Een NtVP registratie is daar helpend in, om gevonden en gezocht te kunnen worden door anderen. Het is daarbij ook een soort erkenning.
En via de NtVP nieuwsbrief en dergelijke worden we toch weer de hoogte gehouden van nieuwe initiatieven, waardoor ik uiteindelijk nog beter mijn werk kan doen.
