Boekentips juni 2024

Vergeten Verbinding

Léon Algra

Wanneer wordt gesproken over Nederland en de Tweede Wereldoorlog, wordt vrijwel exclusief gesproken over de impact van de Duitse bezetting op Nederlands grondgebied en het afschuwelijke lot van de Nederlands-Joodse bevolking. Dat er ook in een verder deel van het Koninkrijk een duidelijke impact van de oorlog was, blijft veelal onderbelicht. Het is precies deze complexe geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in Zuidoost-Azië die centraal staat in dit persoonlijke werk van Leon Algra.

Leon Algra beschrijft dat hij al decennia zijn persoonlijke en familietrauma’s probeert te verwerken door het schrijven van gedichten. Zo ook in ‘Vergeten Verbinding’: ‘’In mijn zoektocht, mijn reis, heb ik de trauma’s die van mijn vader – als krijgsgevangene gewerkt hebbend aan de Birmaspoorweg en nadien bijna gedood werd door een Pemoeda – op mij overgingen, verwerkt in gedichten.’’

In Vergeten Verbinding wordt algemene geschiedenis vervlochten met familiegeschiedenis. Hiermee probeert Algra een plek te geven aan de zowel de erkenning van de Tweede Wereldoorlog in Zuidoost-Azië als ook het belang van deze erkenning voor overlevenden en hun nabestaanden, die veelal zijn getekend door het doorgemaakte trauma. Opdat ook deze geschiedenis niet wordt vergeten.

Gerecenseerd door Janne Punski-Hoogervorst, arts-onderzoeker en promovenda aan de Universiteit Haifa in Israel en voorzitter van de NtVP Communicatiecommissie.

Geen vaarwel vandaag

Daan Heerma van Voss

Geen vaarwel vandaag is een roman over ingewikkelde familierelaties, de impact van jeugdtrauma en pogingen om ondanks dat wat te maken van het leven. Als lezer word je meegenomen in de levens van alle personages en leer je ieders karakter en soms wat onhandige copingstijlen kennen. Het verhaal gaat over grote levensvragen en manieren waarop mensen elkaar uit het oog kunnen verliezen.

Wanneer hun vader overlijdt, komen drie kinderen die jaren een ander leven hebben geleid samen om afscheid van hem te nemen. Gaandeweg leren ze hun vader beter kennen en begrijpen. Ze ontdekken een kant van hem die hij altijd verborgen heeft gehouden. Tegelijkertijd gaan ze allen op een eigen manier om met de rouw en de verhoudingen binnen de familie.

Het boek leest traag en warm, maar met een donker randje. Een alwetende verteller introduceert één voor één de personen die een rol hebben gespeeld in het leven van de overleden Oscar van Bohemen. Elk woord is zorgvuldig gekozen en geeft een inkijkje in de binnenwereld van de personages, waardoor je het idee krijgt hen te leren kennen. Geen vaarwel vandaag is een aanrader voor de geduldige lezer die nieuwsgierig is naar de psyche van de personages.

Gerecenseerd door Sophie van Leeuwen, psycholoog en communicatiemedewerker NtVP. 

#MeToo in de zorgrelatie 

Selini Roozen-Vlachos & Jan-Willem Weenink 

Een must-read voor ieder die wil bijdragen aan betere, veiligere en respectvollere zorg.

In “#MeToo in de zorgrelatie” wordt een onderbelicht maar uiterst belangrijk thema aangesneden: seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen zorgverlener en patiënt. Wist jij dat 3% tot 10% van de zorgverleners ooit seksueel contact heeft gehad met een patiënt? Het percentage zorgverleners dat een collega kent die seksueel contact heeft gehad met een patiënt, of van wie een patiënt heeft aangegeven dat deze eerder seksueel contact heeft gehad met een hulpverlener, ligt nog vele malen hoger.

In “#MeToo in de zorgrelatie” richten de auteurs zich op alle zorgsectoren en alle type zorgverleners die werken met volwassen patiënten (dan wel cliënten of bewoners). Ondanks de ruime aandacht voor de #MeToo-beweging in andere sectoren, heerst binnen de zorg een opmerkelijke terughoudendheid om dit onderwerp aan te kaarten. Met dit boek hopen de auteurs een belangrijke bijdrage te leveren aan het vergroten van het bewustzijn van zorgverleners en hun beroepsgroepen dat seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen zorgverleners en patiënten wel degelijk voorkomt, vermoedelijk vaker dan je denkt. Dat gegeven kunnen en willen erkennen is een belangrijke eerste stap, zowel voor de hulpverlener als voor diens (toekomstige) patiënt. Seksueel grensoverschrijdend gedrag binnen de zorgrelatie leidt niet alleen tot mentaal en lichamelijk lijden bij de patiënt, maar raakt ook aan de kern van de zorg en verstoort de veiligheid van de zorgrelatie, aldus de auteurs.

“#MeToo in de zorgrelatie” heeft een heldere opbouw: het start met een duidelijke (wettelijke) kadering van het probleem, gevolgd door een bespreking van waarom seksueel grensoverschrijdend gedrag in zorgrelaties voorkomt, waarom patiënten en hulpverleners zwijgen, en wat er gebeurt als dit gedrag toch aan het licht komt. De auteurs spreken de lezer direct aan en moedigen aan tot actie. Hoofdstukken worden vaak afgesloten met reflectievragen of expliciete uitnodigingen om in gesprek te gaan met collega’s of het management. Net als bij gedegen intervisie of supervisie, word je al lezend steeds opnieuw aan het denken gezet, en dat is maar goed ook.

Dit boek mag dan niet zo geschikt zijn voor een gezellige avond op de bank met een grote schaal popcorn op schoot, het is essentieel leesvoer voor elke zorgverlener, ongeacht leeftijd, geslacht, achtergrond of ervaring, werkzaam in de zorg.

Gerecenseerd door Ruth Van der Hallen, universitair docent aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, psycholoog en lid van de NtVP Communicatiecommissie

Ik vraag dit voor een vriend(in) - 123 vragen over seksueel misbruik

Iva Bicanic, Miranda Freriks & Esther Verhees

Soms lees je een boek waarbij je voelt dat je kennis met elke zin toeneemt. "Ik vraag dit voor een vriend(in)" is daar zeker een voorbeeld van. In 123 vragen wordt seksueel misbruik vanuit drie verschillende perspectieven benaderd, namelijk vanuit wetenschappelijk onderzoek, klinische praktijk en persoonlijke ervaring. De vragen zijn helder geformuleerd en de antwoorden beknopt. De eerste vraag (is wat mij is overkomen seksueel misbruik?) helpt de lezer meteen om tot een consensus te komen over deze term. Verschillende thema’s die vaak in de behandelkamer de  revue passeren, zoals wel of geen aangifte doen, de dader wel of niet confronteren maar ook wat er allemaal bij deze processen komt kijken, worden besproken.  Daarnaast  wordt er ook aandacht besteed aan het effect van seksueel misbruik op het lichaam tijdens en na seksueel misbruik, zoals het ervaren van lichamelijke opwinding tijdens het praten over het misbruik.

De expertise van de auteurs op dit gebied is duidelijk merkbaar, niet alleen in de antwoorden die zij bieden, maar ook in de structuur van het boek. Ik kan me voorstellen dat het boek bij slachtoffers en naasten leidt tot meer erkenning, begrip en empathie. Het boek is ook zeker een aanrader voor behandelaren, het scherpt namelijk de bewustwording  omtrent de vragen en thema's die belangrijk zijn om met je cliënten te bespreken. Om het nog completer te maken, zou een focus op cultuursensitiviteit nog een welkome toevoeging zijn aan dit boek.

Gerecenseerd door Sahar Setorg, GZ-Psycholoog en lid van de NtVP Communicatiecommissie.
 

De Vergeten Vrouwen

Kristin Hannah

De Vietnamoorlog heeft een cruciale rol gespeeld bij het erkennen van de posttraumatische stress stoornis en het verder ontwikkelen van diagnostiek en behandeling. Dat er aan het front niet alleen mannen waren (zoals stereotyperende ideeën over Vietnamveteranen veelal suggereren) maar ook vrouwen, wordt veelal over het hoofd gezien. Het zijn precies deze vrouwen die in de nieuwste roman van Kristin Hannah centraal staan.

In De Vergeten Vrouwen wordt het hoofdpersonage Frankie gevolgd terwijl zij als jonge, naïeve, net afgestudeerde verpleegkundige wordt uitgezonden naar Vietnam om daar in verschillende veldhospitalen te werken. Al snel wordt ze geconfronteerd met de keiharde gruwelijkheden van de oorlog. Het indringende verhaal bespreekt thema’s als verlies, schaamte, hoop, trauma, veerkracht en de rol van vriendschap. Het snijdt pijnlijke onderwerpen aan zoals discriminatie en de onderbelichte positie van vrouwen in het leger, en de enorme sociale en psychologische strijd om na oorlog weer te landen in de ‘normale’ wereld.

‘’Er waren geen vrouwen in ‘Nam’’. Toch waren verpleegkundigen zoals Frankie daar wel zeker en kregen ook zij te maken met mentale littekens en posttraumatische stressklachten. De Vergeten Vrouwen is een aangrijpend verhaal waarin de vrouwen van de Vietnamoorlog hun rol terugkrijgen in deze belangrijke geschiedenis.   

Gerecenseerd door Janne Punski-Hoogervorst, arts-onderzoeker en promovenda aan de Universiteit Haifa in Israel en voorzitter van de NtVP Communicatiecommissie.

Rouw bij kinderen en jongeren

Mariken Spuij

Dood en verlies hoort bij het leven, maar met name kinderen zouden we het liefst willen beschermen tegen dit leed. Wanneer je jong bent kan het zeer ingrijpend zijn om een dierbare te verliezen. Gelukkig zijn kinderen en jongeren veerkrachtig en kunnen zij met de juiste steun uit hun omgeving met dit verlies leren omgaan. Voor de mensen in de omgeving kan het prettig zijn om te begrijpen hoe rouw bij kinderen en jongeren verloopt en de ontwikkeling kan beïnvloeden en wat je als ouder, leerkracht of hulpverlener kan doen om het kind hierbij te helpen. De tweede, herziene editie bevat de nieuwste inzichten op het gebied van rouw- en verliesverwerking. 

Dit boek bevat naast informatie over rouw praktische tips die kunnen worden toegepast door ouders, leerkrachten en hulpverleners. Aan de hand van voorbeelddialogen wordt weergegeven hoe over verlies en rampen gecommuniceerd kan worden en hoe de natuurlijke verwerkingsreacties gestimuleerd kunnen worden. Ook worden valkuilen geadresseerd. Het boek is toegankelijk geschreven en daardoor geschikt voor verschillende doelgroepen. Een aanrader voor iedereen die met rouwende kinderen en jongeren te maken heeft of krijgt.

Gerecenseerd door Sophie van Leeuwen, Psycholoog bij Youz en communicatiemedewerker bij de NtVP