De impact van de oorlog in Oekraïne

Gevolgen in de spreekkamer en daarbuiten



De oorlog in Oekraïne brengt psychotrauma als gevolg van oorlogsgeweld weer stukken dichterbij. Dat geldt niet alleen voor de direct betrokkenen, maar ook voor mensen in ons land die gevlucht zijn voor oorlog in hun land. De beelden uit Oekraïne domineren het nieuws en die kunnen herinneringen uit eigen oorlogservaringen oproepen. Bijvoorbeeld voor mensen uit Irak of Syrië die terug kunnen denken aan angstige periodes in schuilkelders of voor mensen uit Bosnië of Afghanistan die weer luchtalarmen horen afgaan. Bovendien worden democratie en veiligheid in Europa bedreigd, waardoor ook bij anderen angst kan worden ervaren of kwetsbaarheid voor psychotrauma weer actueel kan worden. Op veel patiënten met of zonder migratieachtergrond hebben de schokkende beelden uit Oekraïne grote invloed. Behalve direct zichtbare triggers voor psychotrauma komt ook ander leed als gevolg van de oorlog in Oekraïne onze huiskamers binnen: dat van vrouwen met kinderen aan de grens met Polen die niet weten of ze hun man en vader weer zullen zien, of van een Oekraïense vrouw in Nederland die van haar 10-jarige zoontje in Oekraïne hoort dat hij denkt die nacht dood te zullen gaan. Of het verlies van bezittingen zoals een huis, een bedrijf, werk of een stuk land. Ook dat leed verdient aandacht in de spreekkamer. De oorlog in Oekraïne raakt ons allemaal.

Veel mensen voelen zich bang, verdrietig of machteloos. Hulpverleners in de geestelijke gezondheidszorg zijn doordrongen van de impact die oorlog kan hebben op het mentaal welbevinden van mensen. Veel van hen ervaren dan ook de wens om een bijdrage te leveren aan de psychosociale opvang van de getroffenen.









Laat je horen

Zo lang er oorlog is, worden families uit elkaar gescheurd en gaat traumatisering door. Het helpen creëren van veiligheid is misschien wel de eerste psychologische hulp die je kunt bieden.
Beste collega , alleen kunnen we de oorlog niet stoppen maar samen wel. Start of sluit je aan bij publieke acties en initiatieven die de politiek kunnen beïnvloeden en initiatieven die getroffenen laten weten dat ze er niet alleen voor staan.

Help de oorlog en traumatisering te stoppen: laat je horen!

Eerste hulp: basisbehoeften en sociale steun

We willen benadrukken dat mensen in oorlogssituaties in eerste instantie veiligheid en basisbehoeften nodig hebben (zoals onderdak en voeding). Er zijn verschillende organisaties die deze hulp coördineren waarbij vrijwilligers en uw goederen en donaties zeer welkom zijn.

Daarnaast is sociale steun uit de eigen omgeving essentieel en kunt u wellicht iets betekenen door contact met familie, vrienden en andere naasten te faciliteren of te ondersteunen.

Psychosociale hulp in de acute fase

Van de mensen die uit Oekraïne vluchten of die hier in Nederland wonen heeft lang niet iedereen direct psychologische hulp nodig na traumatische ervaringen. Het is normaal dat mensen in deze tijden acute stressklachten ervaren. Ons advies is om ook te kijken naar de veerkracht en het sociale netwerk van mensen en er op alert blijven dat mensen niet onnodig gemedicaliseerd en/of behandeld worden.

Richtlijnen voor acute zorg

Voor mensen die vragen om psychologische hulp zijn er richtlijnen voor zorgverleners die nuttig kunnen zijn. Op deze pagina worden dos and don’ts  geboden voor het bieden van eerste psychologische hulp.

Gecoördineerde zorg

Er zijn professionele organisaties en structuren die momenteel eerste psychologische hulp bieden en coördineren. Wilt u eerste psychologische hulp bieden aan mensen in of uit Oekraïne, verwijs mensen naar deze professionele organisaties en instanties in de eigen omgeving. Zie hier het lokale aanbod in Oekraïne: https://www.humanitarianresponse.info/en/operations/ukraine/mental-health-and-psychosocial-support. Of meldt u zichzelf aan bij professionele organisaties die psychologische hulp bieden in crisissituaties (zie richtlijnen). Een voorbeeld van zo’n organisatie is Stichting Wereldpsychologen. Een helder overzicht van organisaties die hulp kunnen bieden op verschillende vlakken, is te vinden op de website van Vluchtelingenwerk Nederland.

Webinar

Veel hulpverleners willen iets doen voor de getroffenen in oorlogsgebieden, maar wanneer is psychologische hulp nodig en wanneer niet? En wat is zinvol in een acute fase? De NtVP, VEN, VSt, VGCt en NVGzP slaan de handen ineen en organiseren een benefietwebinar over eerste (psychologische) hulp.

In dit webinar geven we adviezen en richtlijnen over effectieve eerste (psychologische) hulp aan mensen in of gevlucht uit een oorlogssituatie. De sprekers zijn prof. Dr. Marit Sijbrandij, expert op het gebied van onderzoek en richtlijnen over het wereldwijd opschalen van psychologische hulp in acute situaties, en Drs. Sjef Berendsen, Klinisch psycholoog en psychotraumatherapeut met jarenlange ervaring in de acute hulpverlening bij oorlog en rampen.

Kosten: een donatie aan GIRO 555 via het inschrijfformulier. Collega’s, helpen jullie mee?!

Heeft u zelf tips voor psychologen en andere therapeuten in het veld? Dan kunt u ons bereiken via onze sociale mediakanalen, of mailen naar communicatie@ntvp.nl