Woord van de voorzitter

Veranderende tijden, veranderende wereld

 “The times they are a-changin’”. Zestig jaar geleden bezong Bob Dylan hiermee de maatschappelijke veranderingen van en door zijn generatie. “Als je tijd je lief is / begin dan beter met zwemmen / of zink als een steen”. Het nummer is sindsdien talloze malen gecoverd en in een nieuw jasje gestoken om weer de dilemma’s en veranderingen van nieuwe generaties aan te spreken. 

Verandering is van alle tijd. Sterker nog: tijd is verandering. Om tijd te duiden gebruiken we verandering en verandering meten we af aan periodieke bewegingen: de omwenteling van de aarde rond haar eigen as (dagen), de stand van de aarde ten opzichte van de zon (seizoenen), de omwenteling van de aarde rond de zon (jaren) en ga zo maar door. Waarom lijkt het dan alsof de tijd, en dus de wereld, nu sneller “verandert”?

Meer dan ooit staat technologie tot onze beschikking. Waar nog geen paar jaar geleden alleen een relatief select groepje programmeurs, onderzoekers en IT fanatici zich bezighield met kunstmatige intelligentie of AI, haalt inmiddels de gemiddelde middelbare scholier hun profielwerkstuk door ChatGPT. Goed, misschien ietwat gechargeerd, maar de toegankelijkheid van slimme technologie is een feit. En wat daarvan de gevolgen zijn, dat besef begint nu maar pas. 

Van “deepfake” video’s, waarover echt nog niet zo lang geleden scifi bioscoopknallers uitkwamen, kijken we inmiddels niet meer op. Wat wel opvalt, is het gapende gebrek aan ethische regelgeving. Acteurs virtueel stunts laten uitvoeren of kunstmatig jonger of ouder maken op beeld, was al jarenlang standaard. Waarom niet, op diezelfde manier, een hele film maken met alleen de gelijkenis van de acteur, en dus zonder het bijbehorende salaris? Waarom niet ChatGPT het nieuwe seizoen van een goedlopende serie laten schrijven in plaats van (menselijke) schrijvers? Voor veel mensen werkzaam in de (Amerikaanse) film- en entertainmentwereld een reden om sinds mei dit jaar te staken voor eerlijke rechten en compensatie met inmiddels een voorzichtig eerste akkoord. 

Steeds zichtbaarder zijn de gevolgen van AI toegang voor het psychotraumawerkveld. Misschien meer dan bij andere technologie hebben deepfake slachtoffers te maken met de ongrijpbaarheid. De toepassing kan oneindig zijn en nagenoeg iedereen kan slachtoffer worden. De toegankelijkheid van de techniek staat tegelijkertijd ook toe dat die juist voor het behandeldoel kan worden gebruikt. Inmiddels doen collega’s ervaring op met via AI een gesprek aangaan met een overledene of een dader. Hoe beïnvloedt dit de behandeling zelf of het succes ervan? Komen we zo ook meer te weten over de mechanismen achter de behandeling? De twee case studies tot zover rapporteren gunstige emotionele uitkomsten. We kijken reikhalzend uit naar verdere bevindingen. Tegelijk spelen ook hier weer ethische en morele overwegingen, want wat betekent dit voor de rechten van de personen wiens gelijkenis wordt gebruikt?

Twee kanten van een medaille in een veranderende wereld. Met recht dus het thema van het NtVP Jaarcongres op schrikkeldag 2024. Schrijf u vooral in op het nieuws rond het jaarcongres in deze nieuwsbrief. Voldoende stof om samen over van gedachten te wisselen in congrescentrum Antropia in Driebergen. Hopelijk tot dan!

Mis in deze nieuwsbrief ook niet:

• interviews met dr. Boris Droždek over zijn certificering als psychotraumatherapeut en met dr. Marieke ten Napel-Schultz over Imaginaire Rescripting voor patiënten met PTSS en ernstig ondergewicht
• de aankondiging van de NtVP Lezingen op 11 oktober over trauma en gender door professor Marrie Bekker en GZ-psychologe Paola Smit
• een terugblik naar het recente ARQ International Conference op 28 en 29 september
• boekentips voor druilerige herfstdagen
• nieuws uit de Special Interest Groups
• en de laatste aankondigingen van komende evenementen.

Veel leesplezier gewenst,

Joanne Mouthaan
Voorzitter NtVP