Nieuws uit de Special Interest Groups

Special Interest Group: Ouderen en Psychotrauma

Door Jeannette Lely, onderzoeker en psychotherapeut bij ARQ centrum ’45

Proefschrift

Op 24 mei van dit jaar verdedigde Ellen Gielkens aan de Vrije Universiteit Brussel een kloek proefschrift met de titel: An eye for lifetime hidden appearances. Eye movement desensitization and reprocessing for posttraumatic stress disorder and comorbidity in older adults. 

Ellen motiveert haar fascinatie voor onderzoek naar traumagerichte behandeling van ouderen met posttraumatische stressklachten door haar ervaring met de invloed van goede traumabehandeling op die klachten, die veelal tientallen jaren bestonden. Bij haar onderzoek betrekt zij ook factoren als comorbide aandoeningen, cognitieve stoornissen en de invloed van behandeling op kwetsbaarheid en kwaliteit van leven. De voornaamste bevindingen in de studies zijn:

• Intensieve traumagerichte behandeling is even werkzaam voor ouderen als voor jongere volwassenen met tegen de 80% verlies aan PTSS-diagnose; EMDR is werkzaam voor ouderen met comorbide psychische en somatische aandoeningen. 
• De symptoomernst van PTSS is voorspellend voor persoonlijkheidsproblematiek; vooral identiteitsintegratie is sterk geassocieerd met remissie van PTSS. 

De titel van dit proefschrift heeft te maken met de pijn van verborgen symptomen van PTSS, maar ook de schoonheid en de veerkracht van ouderen achter hun PTSS en daar bovenuit. 

Special issue on psychological interventions to improve wellness in older adults

Clinical Gerontologist, Volume 46 (2023), Issue 3. 

Dit speciale nummer van Clinical Gerontologist is gericht op verschillende psychologische interventies voor een breed scala aan aandoeningen op latere leeftijd. Het nummer bevat overzichtsartikelen, onderzoeksverslagen, klinische studies en tot slot een casusbeschrijving met als titel: ‘I Finally Got Rid of My Shadow!’: Psychotherapy with an Oldest Old Woman – A Growth Process for Client and Therapist (Liora Bar-Tur). 

Deze uitgave lijkt voor velen van ons iets moois te bieden! 

Heb je een reactie of wil je ook deel uitmaken van de SIG Ouderen en Psychotrauma? Mail dan naar: Jeannette Lely, j.lely@centrum45.nl

Special Interest Group: Traumatische rouw

Door Lonneke Lenferink, assistent-professor op het gebied van rouw en trauma bij de Universiteit Twente en postdoctoraal onderzoeker bij de Rijksuniversiteit Groningen en Universiteit Utrecht

In 2023 is een aantal interessante artikelen verschenen over het meten, voorspellen en behandelen van persisterende rouwklachten bij kinderen na een verlies van een dierbare.

Criteria van een persisterende rouwstoornis zijn recent verschenen in de DSM-5-TR en ICD-11. Een interview is ontwikkeld om deze recente criteria te meten. Dit instrument, genaamd ‘Traumatic Grief Inventory – Kids – Clinician-Administered (TGI-K-CA)), kan ingezet worden in onderzoek en praktijk. Het artikel over de ontwikkeling van het instrument is gratis toegankelijk. Een link naar het instrument in het Nederlands en Engels is te vinden in het artikel.

Van Dijk, I., Boelen, P. A., de Keijser, J., & Lenferink, L. I. M. (2023). Assessing DSM-5-TR and ICD-11 prolonged grief disorder in children and adolescents: development of the Traumatic Grief Inventory - Kids - Clinician-Administered. European journal of psychotraumatology, 14(2), 2197697. https://doi.org/10.1080/20008066.2023.2197697

Alhoewel verschillende studies aantonen dat depressieklachten overgedragen kunnen worden van ouder op kind, is nog niet eerder onderzocht in hoeverre persisterende rouwklachten overdraagbaar zijn tussen ouder en kind na een overlijden. In deze vragenlijststudie met meerdere meetmomenten wordt aangetoond dat verergering van rouwklachten bij een ouder na verlies van een partner voorafgaan aan verergering van rouwklachten bij hun volwassen kinderen die hun ouder hebben verloren. Andersom werd deze relatie niet gevonden; rouw van het kind voorspelde niet rouw van de ouder. Met andere woorden, het lijkt zinvol om onze focus in onderzoek en behandeling van persisterende rouw uit te breiden van het individu naar het gezin.

Lenferink, L. I. M., & O'Connor, M. (2023). Grief is a family affair: examining longitudinal associations between prolonged grief in parents and their adult children using four-wave cross-lagged panel models. Psychological medicine, 1–7. Advance online publication. https://doi.org/10.1017/S0033291723001101

In deze systematische review worden 20 behandelstudies naar de effecten van cognitieve-gedragstherapie (CGT) voor persisterende rouw bij kinderen en adolescenten samengevat. Een significante middelgrote afname in persisterende rouwklachten en matige effecten voor secundaire uitkomsten werd gevonden binnen de groep die CGT volgde. Slechts vijf studies vergeleken de effecten van CGT met een actieve of passieve controlegroep en vonden dat rouwklachten sterker afnamen na CGT vergeleken met wachten of een andersoortige behandeling.

Saladino, V., Verrastro, V., Calaresi, D., & Barberis, N. (2023, August 17). The Effectiveness of Cognitive Behavioral Therapy for Prolonged Grief Symptoms in Children and Adolescents: A Systematic Review. International Journal of Stress Management. Advance online publication. https://dx.doi.org/10.1037/str0000301

Heeft u een reactie of wilt u ook deel uitmaken van de SIG Traumatische Rouw? Mail dan naar: l.i.m.lenferink@utwente.nl

Special Interest Group: Trauma in het forensisch veld

Door Anouk Reinders Klinisch psycholoog bij FPA de Boog en docent.

Waar zijn we de afgelopen periode mee bezig geweest?

Onze groep is in beweging: een aantal mensen hebben afscheid genomen van het forensische veld, maar in de maillijst staan ook een aantal nieuwe mensen, waardoor de groep nu uit ongeveer 15 personen bestaat, overwegend behandelaren waarvan sommigen ook ervaring hebben met het doen van onderzoek.

Voor de zomer heeft een online bijeenkomst plaatsgevonden waarin we hebben uitgewisseld over hoe we onze traumabehandelingen uitvoeren. De intensiteit ervan, toevoegen van beweging of vaktherapie en hoe om te gaan met beschermmodi, die belemmerend werken in de therapie, maar soms binnen de kliniek wel hun functie hebben. Hoe we het netwerk zouden kunnen betrekken. Ook het thema daderschap kwam naar voren in combinatie met delictpreventie. 

Plannen voor de komende periode:

Doel is om ongeveer eens per kwartaal samen te komen, meestal online maar mogelijk ook eens per jaar een face to face bijeenkomst organiseren. We hebben geïnventariseerd waar behoefte aan is binnen onze groep, welke onderwerpen er spelen.

Naar voren kwam, als gesprekonderwerp voor de volgende bijeenkomsten:

• Intensieve traumabehandeling binnen het forensisch veld, wat zijn de ervaringen?-
• Ervaringen uitwisselen ten aanzien van het behandelen van ouderlijke stressreacties met EMDR of andere vormen van systemische traumabehandeling.
• Welke behandeling werkt voor wie?
• Hoe om te gaan met instabiele woonomgeving en het ontbreken van daginvulling, middelengebruik?
• Hoe om te gaan met wantrouwen?
• Wat is er ontwikkeld ten aanzien van psycho-educatie, bijvoorbeeld over hoe het agressieve gedrag samenhangt met de eerdere trauma’s, zijn hier ervaringen mee?
• Wat zijn de ervaringen met lichaamsgericht werken en/of vaktherapie, specifiek boksen?
• Uitwisselen over de (on)mogelijkheden van traumabehandeling bij psychopathie. 

We willen naast uitwisselen, ook kijken of we een bijdrage kunnen leveren aan het werkveld, bijvoorbeeld in de vorm van een presentatie of artikel.

Hoe kan ik deelnemen?

Mocht je willen deelnemen, stuur mij dan graag een mailtje. Begin oktober zal de volgende (online) bijeenkomst zijn. Mocht je niet willen deelnemen, maar wel ideeën hebben over de hierboven genoemde onderwerpen, mail dan ook heel graag. Zo kunnen we jouw input meenemen in onze bijeenkomsten. 

Heeft u een reactie of wilt u ook deel uitmaken van de SIG Trauma in het forensisch veld? Mail dan naar: a.reinders@ggnet.nl