Boekentips oktober 2023

Dansen op het Dodenkoord: Hoe verzetsman Henk Das de oorlog overleefde, maar er toch aan onderdoor ging

Wilfred Scholten

Dansen op het Dodenkoord is het levensverhaal van verzetsheld Henk ‘Ruurd’ Das. Tijdens de Tweede Wereldoorlog groeide hij in het verzet uit tot uiteindelijk provinciaal leider van de regio Utrecht. Al tijdens de oorlog ervaarde Henk, destijds bekend onder zijn verzetsnaam Ruurd, de nodige nervositeit en spanningen. Gedreven door de sterke wens om zich in te zetten voor Nederland en de overtuiging dat het verzet en de geallieerden uiteindelijk als winnaars uit de oorlog zouden komen, bleef hij zich volledig inzetten voor het Verzet. Dit had echter wel een grote prijs.

Door de continue spanningen en het verliezen van vele vrienden en naaste collega’s werd Henk Das steeds nerveuzer. Desondanks blijft hij zich ook na de oorlog inzetten voor anderen, namelijk als bestuurslid voor Stichting 1940-1945. Uiteindelijk haalden zijn psychische klachten hem toch in en verzocht hij op 53-jarige leeftijd, 24 jaar na het einde van de oorlog, om arbeidsongeschikt te worden verklaard. Pas jaren later werd erkend dat de klachten van Henk Das, net als die van vele andere verzetshelden, konden worden geschaald onder het eerder beschreven KZ-syndroom en de later geclassificeerde posttraumatische stress stoornis.

Dansen op het Dodenkoord is niet alleen een waardevolle biografie van een Nederlandse verzetsheld, maar geeft ook een belangrijke kijk in de onzekerheden en psychische spanningen die samengaan met het functioneren onder constante spanning en het traumatische verlies van naasten. Een oorlog leeft voor velen nog jaren door: Wilfred Scholten maakt dat met dit boek zeker pijnlijk duidelijk.

Geschreven door Janne Punski-Hoogervorst, arts-onderzoeker en promovenda aan de Universiteit Haifa in Israel en voorzitter van de NtVP Communicatiecommissie.

Sporen - Veteranen na hun missie

Olof van Joolen & Niels Roelen

Dat veteranen over bijzondere verhalen en waardevolle levenslessen beschikken, wordt duidelijk in Sporen: Veteranen na hun missie. Voor dit werk spraken journalist Olof van Joolen en veteraan en schrijver Nies Roelen met 26 veteranen uit het gehele spectrum van de Nederlandse krijgsmacht. Van missies naar Nederlands-Nieuw-Guinea, Nederlands-Indië en de Tweede Wereldoorlog, tot recentere missies naar oa. Libanon, Afghanistan, Rwanda en Bosnië: diversiteit aan ervaringen staat in alle opzichten centraal in het boek.

Dat een missie altijd een impact heeft op het latere leven van een veteraan staat buiten kijf. Maar dat deze impact zeker niet altijd negatief of zelfs in de vorm van een posttraumatische stressstoornis hoeft voor te komen, is iets wat in de verhalen zeker ook wordt benadrukt. Hiermee willen Van Joolen en Roelen nuance aanbrengen in het beeld dat heerst over veteranen en anderen uitnodigen tot gesprek. Wat bijdraagt aan de extra kleur van het boek is de mooie en treffende persoonlijke beschrijvingen die vanuit de auteurs zijn toegevoegd aan het verhaal van de veteraan. Op deze manier is het voor de lezer soms alsof je echt zelf de veteraan tegenover je hebt voor een goed gesprek.

Al met al is Sporen een indringende en gebalanceerde bundel, die door de korte hoofdstukken in behapbare porties gelezen kan worden. Een mooie ode aan de ruim honderdduizend Nederlandse veteranen.

Geschreven door Janne Punski-Hoogervorst, arts-onderzoeker en promovenda aan de Universiteit Haifa in Israel en voorzitter van de NtVP Communicatiecommissie.

Geloven in het wild

Nastassja Martin

Een Diepgaande Verkenning van Trauma en Overleving.

In "Geloven in het Wild" ontsluiert antropologe Nastassja Martin op poëtische wijze de unieke wereld van trauma en herstel. Haar ontmoeting met een beer vormt het startpunt van een reis die de emotionele complexiteit van trauma en de aangrijpende nasleep van trauma op een bijzondere wijze tot leven wekt. Wanneer Martin in de uitgestrekte landschappen van het Russische schiereiland Kamtsjatka bij de Evenen verblijft, heeft ze een bijna fatale ontmoeting met een beer, een ervaring die haar leven voorgoed verandert. Martin wordt voor behandeling opgenomen in een Russisch ziekenhuis. Na een reeks chirurgische ingrepen keert ze samen met haar moeder terug naar Frankrijk, waar ze verdere behandeling ondergaat. Daarna rest slechts één hindernis tot volledig herstel: het omarmen van haar nieuwe identiteit als medka, half mens, half beer.

Stap voor stap geeft Martin ons een inkijk in het innerlijke leven van een overlevende in de dagen, weken en maanden na een traumatische ervaring. Door levendige beschrijvingen en oprechte reflecties brengt zij op krachtige wijze de diepgaande emotionele lagen van trauma en de nasleep ervan tot leven. Martin onthult de intense strijd en de uitdagingen die ze heeft ervaren als gevolg van haar traumatische ervaring, vervlochten met universele inzichten over trauma en traumatische gebeurtenissen. Haar verhalende stijl, doordrenkt van poëtische schoonheid, nodigt de lezer uit om zich in te leven en biedt praktische inzichten voor eenieder die geconfronteerd wordt met trauma. Of je nu een vriend, familielid of professional bent, Martin’s inzichten reiken waardevolle handvatten aan om hen die met trauma worstelen te ondersteunen.

"Geloven in het Wild" is een krachtige bron van kennis en begrip voor de wereld van trauma en herstel. Martin's moedige en poëtische benadering heeft geresulteerd in een werk dat zowel een aangrijpend persoonlijk verhaal is als een waardevolle bron van inzicht voor iedereen die te maken heeft met trauma, zowel direct als indirect.

Geschreven door Ruth Van der Hallen, Assistant Professor aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, psychodynamisch psychotherapeut bij Therapiecentrum Zandhoven en lid van de NtVP Communicatiecommissie.