17 maart 2025
Door Ruth van der Hallen
Op 5 maart gaf Kathleen Thomaes een lezing over Persoonlijkheid en PTSS.
Heb je de lezing gemist? Als NtVP lid kun je alle lezingen terugkijken via "Mijn Mediatheek" onder "Mijn NtVP". Nog geen lid? Schrijf je dan hier in!
Persoonlijkheidsproblematiek en posttraumatische-stressstoornis (PTSS) komen vaak samen voor. Dit roept een belangrijke behandelvraag op: hoe richt je de behandeling het beste in? Begin je met de behandeling van de persoonlijkheidsproblematiek en pak je de PTSS later aan? Of start je juist met traumabehandeling en behandel je de persoonlijkheidsproblemen daarna? Of is een gecombineerde, parallelle aanpak effectiever?
Tijdens haar lezing gaf Dr. Kathleen Thomaes een actueel overzicht van recente wetenschappelijke inzichten over deze vragen. De effectiviteit van verschillende behandelstrategieën blijkt af te hangen van diverse factoren, zoals de ernst van de klachten, de mate van zelfbeschadiging of suïcidaliteit en het type behandeling waar de patiënt zelf naar op zoek is. Daarnaast is het belangrijk te kijken naar uitkomsten zoals de afname van PTSS- en persoonlijkheidsklachten, behandeluitval en de effectiviteit op de lange termijn.
Een belangrijke bevinding is dat traumagerichte behandelingen zeer effectief zijn, zowel bij PTSS alleen als bij PTSS in combinatie met een persoonlijkheidsstoornis. Ook behandelingen gericht op persoonlijkheidsproblematiek laten positieve effecten zien, al lijken deze iets minder sterk dan de effecten van traumatherapie. Opmerkelijk is echter dat persoonlijkheidsproblemen vaak ook al afnemen na een goed uitgevoerde traumabehandeling. Dit is een relevante vaststelling, aangezien eerder werd verondersteld dat persoonlijkheidsproblematiek traumatherapie juist zou bemoeilijken.
Tegelijkertijd blijkt dat slechts 50% van de mensen met PTSS hulp zoekt. Van hen krijgt slechts één op de drie daadwerkelijk een traumagerichte behandeling. Redenen hiervoor variëren van spontaan herstel, schaamte en vermijding tot beperkte kennis over PTSS binnen de eerstelijnszorg. Dit betekent dat een groot deel van de mensen met PTSS geen of niet de juiste zorg ontvangt, terwijl effectieve behandelingen beschikbaar zijn.
Op basis van het overzicht van recente wetenschappelijke studies kunnen enkele duidelijke richtlijnen worden geformuleerd voor de behandeling van PTSS met comorbide persoonlijkheidsproblematiek:
-
Start met traumagerichte behandeling. Dit vermindert niet alleen effectief de PTSS-klachten, maar draagt ook bij aan de afname van persoonlijkheidsproblematiek.
-
Overweeg aanvullende behandeling voor persoonlijkheidsproblematiek, waar nodig. Onderzoek suggereert echter dat deze behandeling bij voorkeur pas ná de traumatherapie wordt ingezet, onder meer vanwege de duur van dergelijke traject en om overbelasting te voorkomen en de kans op uitval te verkleinen.
Dr. Thomaes’ lezing bood een actueel overzicht van de wisselwerking tussen PTSS en persoonlijkheidsproblematiek. Haar toelichting bevestigt dat effectieve behandelingen beschikbaar zijn en dat een doordachte, stapsgewijze aanpak leidt tot de beste resultaten. Een boeiende lezing die nieuwe inzichten bood en direct toepasbare handvatten voor de klinische praktijk aanreikte.
